Fatburners

Tip: check de Eetresultaat instagram voor supplementen info, recepten, tips, transformaties en meer!

We gaan het vandaag hebben over een miljoenenhandel in gebakken lucht die al jaren aan de gang is: de verkoop van fatburners. Pillen, poeders en drankjes waar jouw droomlichaam in verstopt zit. Wat een uitvinding! Want wie heeft er nou zin om te sporten en op z’n eten te letten? Dankzij geweldige marketing kan ik me voorstellen dat je geneigd bent het een keer te proberen, wanneer het afvallen maar niet lukt of wanneer je motivatie om te sporten even weg is.

De beloftes die fabrikanten maken, klinken echter te mooi om waar te zijn en dat zijn ze helaas ook. De wonderen die fatburners zouden moeten verrichten, vinden vooral plaats in de portemonnee van de fabrikant en niet in jouw lichaam. Er zijn wel stoffen die invloed hebben op de vetverbranding, maar het effect is klein en de werking is anders dan geadverteerd. Ik krijg in de praktijk geregeld vragen over dit soort producten, dus in dit artikel gaan we de zin van de onzin scheiden zodat jij weet hoe het echte verhaal in elkaar steekt. Bekijk hieronder de opbouw van dit artikel.

  • 1. Wat zijn fatburners
  • 2. De marketing
  • 3. Bekende soorten + mechanisme van werking
  • 4. Veiligheid
  • 5. Mijn mening

Wat zijn fatburners

Alles waarvan jij denkt dat het vet zou kunnen verbranden, mag je in theorie in een pil stoppen en verkopen. Mits het in de aangegeven dosering niet schadelijk is voor de gezondheid. De term fatburners is namelijk niet beschermd. Wat wel verplicht is, is dat je op de achterkant van het label een disclaimer zet, meestal zoiets: “Een voedingssupplement is geen vervanging voor een gevarieerde voeding. Een gevarieerde, evenwichtige voeding & gezonde leefstijl zijn belangrijk.” Hiermee voorkomt de fabrikant problemen wanneer jij ze aanklaagt omdat je geen wasbordje hebt gekregen van het product. Zo kunnen ze altijd zeggen dat het je wellicht wel was gelukt als je voeding en levensstijl perfect waren geweest. 

De gebruikte stoffen in fatburners zijn over het algemeen stimulanten, waarbij cafeïne vrijwel altijd het hoofdbestanddeel is. Meestal worden er nog wat populaire stoffen toegevoegd samen met een ‘geheime’ blend. Vooral dat laatste werkt erg goed om de indruk te wekken dat het product uniek is. Uitspraken als “De sterkste formule op de markt” of “Onze revolutionaire gepatenteerde fatburn matrix” heb je vast wel eens zien langskomen.

De marketing

Of de stoffen überhaupt werken? Dat ligt eraan wie je het vraagt. Iedereen die in de verkoop zit of ermee te maken heeft, is er lyrisch over. Wetenschappers, blogs en bronnen van eerlijke info zijn een stuk kritischer. Het probleem is echter dat je er als leek heel lastig achter komt of informatie op het internet legitiem is of niet. Supplementbedrijven schrijven tegenwoordig namelijk ook hele overtuigende artikelen, inclusief bronvermeldingen en dure woorden. Zoals ze dat ook doen bij bijvoorbeeld BCAA’s. De makkelijkste manier om te achterhalen of je met onzin te maken hebt is wanneer ze specifieke producten gaan aanraden, uiteraard met een webshoplinkje erbij. 

Bekende instagrammers die jij wellicht ook volgt doen dit ook aan de lopende band, omdat het makkelijk geld verdienen is. Ze krijgen gratis producten en promoten deze dan onder hun volgers. Helaas zijn ze vaak niet eerlijk, omdat ze in het bericht verzwijgen of het gaat om betaalde promotie of niet. Wat veel mensen niet weten is dat het verplicht is, zowel in Amerika als Nederland. Als jij een gratis product ontvangt om te beoordelen of geld krijgt om een product te promoten moet dat terug te vinden zijn in wat je post. Vaak verstoppen ze het ergens in de tekst of tussen de hashtags maar dat valt alsnog onder misleiding. Let hier dus op wanneer er producten of diensten worden aanbevolen. In de bronnenlijst staat een linkje naar een artikel over betaalde promoties.

Bekende soorten fatburners + mechanisme van werking

Omdat je dus zo’n beetje alles een potentiële fatburner mag noemen, heb ik hieronder een lijst gemaakt van de meest gebruikte stoffen. Je zult minstens 1 van onderstaande stoffen altijd terugvinden op de achterkant van een etiket. Per stof worden de eigenschappen en het mechanisme van werking besproken. Spoiler alert: ze werken allemaal niet tot nauwelijks in het verbranden van extra vet.

Cafeïne

Het hoofdbestanddeel van de meeste fatburners, dankzij de bewezen oppeppende werking. Je voelt je energieker, scherper en minder vermoeid na een kop koffie. Je hartslag en lichaamswarmte gaan er ook vaak iets van omhoog en daar zit een groot deel van de werking in.

Zoals je misschien wel weet geeft je hartslag een indicatie van hoeveel energie er verbruikt wordt in je lichaam. Wanneer je stil zit verbruik je weinig en is de hartslag laag, wanneer je aan het hardlopen bent verbruik je veel en is de hartslag hoog. Het hart moet in het tweede geval hard werken om alle weefsels te voorzien van zuurstofrijk bloed. Omdat cafeïne je lichaam dus een kleine boost geeft, wordt je verbruik in rust ook iets hoger en verbrand je indirect iets meer vet. Verwacht er niet teveel van, het gaat om tientallen extra calorieën per dag. 

Tegenwoordig wordt er ook veel geadverteerd met guarana, theïne of cola-noot, omdat dat wat exotischer klinkt dan cafeïne. Heel simpel gezegd zijn dat plantaardige bronnen van hetzelfde spul, cafeïne. Niks om extra geld aan uit te geven dus.

Carnitine

Carnitine is een stof die door het lichaam zelf gemaakt wordt en is betrokken bij het transporteren van vetten naar de mitochondriën, dit zijn cellen waar de energieomzetting in je lichaam plaatsvindt. De gedachte was dat wanneer je het in supplementvorm neemt je nog meer vet gaat verbranden maar dat bleek niet zo. Het lichaam produceert zelf voldoende om in de behoefte te voorzien en suppletie gaf geen extra resultaat.  Het werkt alleen bij baby’s en mensen met een stofwisselingsziekte. Baby’s maken het zelf namelijk nog niet aan en moeten het via de moedermelk binnenkrijgen. Bij bepaalde stofwisselingsziektes maak je het bijvoorbeeld slecht aan en krijg je het onder medisch toezicht toegediend. Dat maakt de verkopers van carnitine natuurlijk niet uit, je liegt immers niet wanneer je zegt dat carnitine betrokken is bij de vetverbranding en ‘zou kunnen helpen’.

Groene thee (extract)

Dit is een supplement dat naast cafeïne ook een mild effect heeft op de vetverbranding. Dat is niet zo gek, want een van de hoofdbestanddelen is cafeïne. Ja, er zit ook cafeïne in thee, maar wel veel minder dan in een kopje koffie. 

Naast cafeïne zit het ook vol antioxidanten waaronder EGCG (Epigallocatechin gallate). EGCG helpt door de afbraak van een van de vetverbrandende hormonen in je lichaam af te remmen. Norepinephrine is zo’n vetverbrandend hormoon en omdat deze dankzij EGCG dus langer in je lichaam werkzaam blijft, verbrand je er iets meer vet door. Net als cafeïne hebben we het over hooguit tientallen extra kcal per dag. Je dient er echter wel veel van binnen te krijgen, iets wat je niet gaat redden door alleen groene thee te drinken. Daarom wordt het vaak genomen in de vorm van groene thee extract capsules.

CLA

Dit is een supplement dat al sinds de jaren 90 verkocht wordt en af en toe ineens weer heel populair lijkt te zijn, waarschijnlijk aangestuurd door fabrikanten. CLA staat voor conjugated linoleic acid en is een vetzuur afkomstig uit dierlijk eiwit en melk. Toegediend in dieren helpt het om vet te verbranden en opslag van nieuw vet deels te voorkomen. In mensen heeft het (helaas) een veel mildere werking. Zelfs zo mild dat er tal van onderzoeken te vinden zijn die geen effect hebben kunnen aantonen. 

In wetenschappelijk onderzoek bieden meta-analyses vaak wat houvast, in meta-analyses worden de resultaten van tal van onderzoeken namelijk samengenomen om een conclusie te trekken over een onderwerp. Over CLA kunnen we duidelijk zijn: met een beetje geluk werkt het nauwelijks. In ieder geval niet genoeg om geld aan uit te geven.

Capsaïcine (extract)

Dit is het stofje in rode chilipepers dat voor het hete mondgevoel zorgt. Je hebt vast wel eens een rode peper gegeten waarna het voelde alsof je mond in brand stond. Je kreeg het waarschijnlijk ook warm en wellicht begon je er zelfs van te zweten. Hier dankt het ook zijn werking aan in het kader van vetverlies. Je lichaam begint namelijk meer warmte te genereren en dit kost energie. Omdat niet iedereen zin heeft om elke dag chilipepers te eten zijn hier ook extracten in capsules voor uitgevonden. Mensen ervaren echter wel vaak bijwerkingen, vooral maag- en darmklachten. Capsaïcine kan de slijmvliezen namelijk irriteren en niet iedereen reageert daar even goed op.

Veiligheid

In de loop der jaren zijn er steeds meer stoffen in supplementen verboden. Tien jaar geleden kon je bijvoorbeeld eenvoudig aan ephedrine en DMAA komen. Er overleden echter relatief veel mensen aan, wat genoeg reden was om ze te verbieden. Er bestaan nu nog steeds een aantal stoffen die naar mijn mening in een grijs gebied zitten. Neem er teveel van en je ervaart bijvoorbeeld hartkloppingen, iets wat erg beangstigend kan zijn. 
Overdosering ligt bij fatburners natuurlijk op de loer omdat je het in eerste instantie al kocht uit ongeduldigheid. Als je vervolgens leest dat je 2 pillen per dag mag nemen is de stap naar 3 pillen (“dan werkt het misschien nog sneller”) snel gezet.
Nog een probleem met stimulanten is dat ze er vaak voor zorgen dat je stresshormonen gaan pieken en je er slecht van slaapt, je lichaam staat namelijk constant aan en daar zijn we niet voor gemaakt. Om vet te verliezen wil je juist dat je hormonen in balans zijn en je zo min mogelijk stress ervaart. Alleen in die staat, laat je lichaam het toe om het (voor je lichaam) kostbare vet weg te werken. 

Gewenning?

Gewenning is ook een punt. Koffie drink je bijvoorbeeld meestal voor het oppeppende effect, maar je zult vast ook wel eens gemerkt hebben dat je er nog maar weinig van voelt wanneer je 5 of meer kopjes per dag drinkt. Waar je je vroeger nog energiek en scherp voelde na een kopje heb je het nu eerder nodig om je normaal te voelen. Deze gewenning treedt met vrijwel elke stof op die je neemt, ook met de stoffen in fatburners. Het probleem is alleen dat ze een veel hogere dosering bevatten dan een simpel kopje koffie. In het begin krijgt je lichaam een boost, je voelt je energiek, scherp en fit. Het lijkt te werken, maar de gewenning komt al snel. Het lichaam kan deze hoge versnelling niet vasthouden en raakt in de stress. Dit uit zich in het begin vaak in vermoeidheid, slecht slapen, zweten en angstige gevoelens. Op dit punt besluiten mensen vaak maar te stoppen met de pillen en ben je weer terug bij af.

Mijn mening over ‘fatburners’

Het zal geen verrassing zijn dat ik geen van bovenstaande stoffen aanraad om te nemen. Er zitten wel werkzame stoffen tussen, maar de effecten zijn nihil, zelfs met een perfect afgestemd voedings- en sportpatroon (en hoeveel mensen hebben dat nou daadwerkelijk). Je kunt denken: maar als ik die stoffen neem verbrand ik bijv. 80 kcal extra per dag en dat is toch iets. Je kunt ook kritisch naar jezelf kijken en bijv. de fiets pakken naar de supermarkt in plaats van de auto, een wandeling in de buurt maken of 2 kilometer hardlopen. Met elk van die activiteiten verbrand je meer dan 80 kcal en bespaar je geld, bovendien is het gezond voor je. Fatburners gebruiken wanneer je je voeding en sport niet volledig op orde hebt, is simpelweg dweilen met de kraan open. Je kunt voordat je naar de middelen grijpt nog zoveel winst behalen op andere vlakken.

Het is natuurlijk niet leuk om te horen dat de magische pil niet bestaat en je minder moet gaan eten en meer moet bewegen om gewicht te verliezen. Ik zou je graag wat anders vertellen, maar ik wil dat jij blijvende resultaten boekt. Zo ben ik gebaat bij het eerlijke verhaal. Persoonlijk zal ik altijd de harde waarheid willen horen, boven een mooie leugen en ik hoop dat jij er ook zo in staat.

Bronnen

Tabrizi R. The effects of caffeine intake on weight loss: a systematic review and dos-response meta-analysis of randomized controlled trials. – PubMed – NCBI. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30335479

https://www.charlotteslaw.nl/instagram-helpt-reclameregels-leven/

https://www.healthline.com/nutrition/cla-and-weight-loss#section2

Janssens, L. H. R. (1970, 1 januari). Acute Effects of Capsaicin on Energy Expenditure and Fat Oxidation in Negative Energy Balance. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3699483/

Jeukendrup, A. E., & Randell, R. (z.d.). Fat burners: nutrition supplements that increase fat metabolism. – PubMed – NCBI. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21951331